Η ουτοπία και η ελπίδα δεν είναι το βασίλειο του αδύνατου, του "όχι ακόμη". Είναι συνεχώς εκτεθειμένες σε κινδύνους και αβεβαιότητα και, επομένως, απαιτούν αυτό που ο Ερνστ Μπλοχ αποκαλεί "μαχητική αισιοδοξία". Για να γίνει η ελπίδα συστατικό στοιχείο μιας πολιτικής διαδικασίας που στοχεύει όχι μόνο στην κατανόηση της πραγματικότητας αλλά στην κινητοποίηση του συλλογικού φαντασιακού, άρα και στην αλλαγή της, πρέπει να συγκροτηθεί μέσα από μια επίπονη αυτοκριτική διαδικασία. Κατά τον ιδρυτή του ισπανικού φασιστικού κινήματος της Φάλαγγας, Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, "ο φασισμός υποστηρίζει ότι υπάρχει κάτι πάνω από τα κόμματα και πάνω από τις κοινωνικές τάξεις, κάτι μόνιμο, υπερβατικό, υπέρτατο, δηλαδή αυτή η ιστορική ενότητα που ονομάζεται πατρίδα". Οι κυρίαρχες ιδεολογικές αφηγήσεις των αυταρχικών ηγετών της εποχής μας (Τραμπ, Πούτιν, Νετανιάχου, Ορμπαν, Λεπέν κ.ά.) δείχνουν πώς ο έρπων και διαρκής εκφασισμός των κοινωνιών...