Τουρκία: Πώς κυριάρχησε το ΑΚΡ στις εκλογέςΕπιστροφή
Με την άποψη του Palo
Άννα Παναγιωτίδου · 03/11/15 - 13:00
Οι πρόωρες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου στην Τουρκία έκλεισαν με ένα αποτέλεσμα που σχεδόν κανείς δεν περίμενε. Τέταρτη συνεχόμενη νίκη για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), το οποίο έχει την εξουσία από το 2002. Το κόμμα κέρδισε το 49,4% των ψήφων, μια σημαντική αύξηση σε σχέση με το 40,9% που κέρδισε στις εκλογές του Ιουνίου. Το AKP έχει πλέον μια άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, κατέχοντας τις 316 από τις 550 έδρες. Τώρα έχει αρκετή δύναμη για αυτοδύναμη κυβέρνηση, αποφεύγοντας τα σενάρια συνασπισμού για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το αποτέλεσμα αυτό όμως, δεν δίνει στο AKP την ευκαιρία να τροποποιήσει το σύνταγμα -όπως επιθυμούσε ο Ερντογάν για την αλλαγή πολιτεύματος- διότι απαιτούνται τουλάχιστον 330 έδρες.
Πώς κατάφερε όμως το ΑΚΡ μια τέτοια μεγάλη νίκη, αψηφώντας τις προβλέψεις σχεδόν όλων των εταιρειών δημοσκοπήσεων αλλά και πολιτικών αναλυτών; Είχαν προβλέψει κάποια αύξηση στις ψήφους του ΑΚΡ, αλλά δεν φανταζόταν κανείς τόση διαφορά. Ας δούμε λοιπόν τι άλλαξε στην Τουρκία τους τελευταίους πέντε μήνες, μετά τις προηγούμενες εκλογές.
Η πρώτη σημαντική αλλαγή ήταν η έξαρση της τρομοκρατίας από το Ισλαμικό Κράτος, καθώς και η αντιπαράθεση με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), με αποτέλεσμα να μειώνεται το αίσθημα της ασφάλειας. Η δεύτερη αλλαγή ήταν η πτώση της οικονομίας, κυρίως η άνοδος του δολαρίου σε βάρος της τουρκικής λίρας. Πολλοί αναλυτές, η αντιπολίτευση, καθώς και τα ξένα ΜΜΕ, κατηγόρησαν την κυβέρνηση του AKP και τον πρόεδρο Ερντογάν και για τα δύο αυτά προβλήματα. Πολλοί Τούρκοι, όμως, φαίνεται να είδαν τα πράγματα διαφορετικά, οι οποίοι θεώρησαν ότι τα προβλήματα αυτά είχαν προκληθεί από την έλλειψη μιας ισχυρής κυβέρνησης και «λαχταρούσαν» και πάλι την σταθερότητα που εξασφάλισε το ΑΚΡ τα 13 χρόνια κυβέρνησης του στη Τουρκία.
Εν τω μεταξύ, τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα κατά τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των ψήφων τους. Η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να δείξει στους Τούρκους ότι υπάρχει άλλη προοπτική για τη χώρα πέραν από αυτή που προσφέρει ο Ερντογάν. Ο μεγαλύτερος χαμένος των εκλογών, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), απορρίπτοντας κάθε επιλογή συνασπισμού μετά τις εκλογές του Ιουνίου, καθώς και οι πολιτικές που ακολούθησε το διάστημα αυτό, απογοήτευσε ένα μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων του. Ενώ στις εκλογές του Ιουνίου κέρδισε το 16,4% των ψήφων (80 έδρες), την 1η Νοέμβριου έλαβε μόνο το 11,9% (40 έδρες). Το σύνολο σχεδόν των χαμένων ψήφων του MHP πήγε προς το ΑΚΡ. Σε αυτό συνέβαλε, και η σκληρότητα που έδειξε το ΑΚΡ προς τους Κούρδους μαχητές. Οι εθνικιστές του MHP αντιτίθενται στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με το PKK .
Το άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) επίσης έχασε αρκετές ψήφους. Ενώ τον Ιούνιο, το HDP είχε σημειώσει μια σημαντική νίκη, κερδίζοντας το 13,1% των ψήφων (80 έδρες), την 1η Νοεμβρίου κατάφερε να προσελκύσει μόνο το 10,7% των ψήφων (61 έδρες). Γιατί να χάσει τόσο πολύ;
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ένας σημαντικός παράγοντας είναι ότι ορισμένες από τις ψήφους που είχε κερδίσει τον Ιούνιο ήταν «δανεικοί ψήφοι» - δηλαδή, οι ψήφοι των ανθρώπων που απλά ήθελαν το κόμμα να περάσει το εκλογικό όριο του 10%, ώστε να εισέλθει στη βουλή. Αλλά αυτή τη φορά δεν ψήφισαν στρατηγικά, με την προϋπόθεση ότι το κόμμα θα καταφέρει να περάσει με ασφάλεια το κατώφλι. Ακόμη πιο καθοριστικός παράγοντας ήταν η αποτυχία της «ειρηνευτικής διαδικασίας» μεταξύ της Άγκυρας και του ΡΚΚ. Η αναβίωση τον Ιούλιο των τρομοκρατικών επιθέσεων, έθεσε το HDP σε δύσκολη θέση. Ορισμένοι κούρδοι ψηφοφόροι κατηγόρησαν το PKK για την αναζωπύρωση της βίας. Έτσι, το HDP έχασε πάνω από ένα εκατομμύριο ψήφους που είχε κερδίσει τον Ιούνιο, και φαίνεται ότι σχεδόν όλοι τους πήγαν στο κυβερνών κόμμα.
Επίσης, το ΑΚΡ φαίνεται να έχει προσελκύσει επιπρόσθετη στήριξη από τη βάση των μικρότερων ισλαμιστικών κομμάτων, τα οποία είτε συρρικνώθηκαν (όπως στην περίπτωση του Κόμματος Ευτυχίας- Saadet Partisi) ή δεν εισήλθαν στις εκλογές ( όπως στην περίπτωση του Huda -Par). Tο μόνο κόμμα που δεν είδε καμία αλλαγή ήταν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το οποίο κέρδισε το 25,4 % των ψήφων (134 έδρες). Το CHP φαίνεται να έχει ένα ασφαλή, σταθερό, αλλά στατικό εκλογικό σώμα.
Ωστόσο, ο εκφοβισμός του τουρκικού εκλογικού σώματος, ότι μόνο το AKP μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα στη χώρα, έφερε το επιθυμητό για τον Ερντογάν αποτέλεσμα. Αν όμως ο Τούρκος Πρόεδρος επιμείνει στη μεγαλομανία και αγνοήσει τη διεθνή πραγματικότητα, στην πορεία αυτό μπορεί να του γυρίσει μπούμερανκ. Το αποτέλεσμα δίνει απλώς μία ευκαιρία στον Ερντογάν να αμβλύνει την κατάσταση, με ταυτόχρονη επίλυση του Κουρδικού κυρίως ζητήματος. Αν δεν το κάνει, ο κίνδυνος να χειροτερέψει η κατάσταση είναι εφικτός, ανά πάσα στιγμή.
