Δύο πυλώνες στήριξαν διαχρονικά τη δημοκρατική ευημερία της μεταπολεμικής Ευρώπης: ανοιχτές αγορές στο εξωτερικό (εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο) και πολιτικές "κοινωνικού συμβολαίου" στο εσωτερικό. Το ζεύγμα ανοιχτό εμπόριο - κοινωνικό κράτος συνιστά συνθήκη ισορροπίας: το ανοιχτό εμπόριο παράγει πλεονάσματα αποδοτικότητας, που χρηματοδοτούν δημόσιες δαπάνες αποζημίωσης των "χαμένων" του ελεύθερου εμπορίου. Το άνοιγμα των αγορών ήρθε σε κύματα διεθνοποίησης: γύρος Κένεντι το '60, απελευθέρωση αγορών μετά το '80, συμπερίληψη του μετασοβιετικού κόσμου στην παγκοσμιοποίηση από το '90, δυναμική άνοδος της Κίνας τον 21ο αιώνα, εμπορική ενσωμάτωση αναδυόμενων και μεσαίων οικονομιών. Ολα οδήγησαν σε αυτό που σήμερα συνιστά υπερέκθεση (σε βαθμό ευαλωτότητας) της ΕΕ στο παγκόσμιο εμπόριο. Με το εξωτερικό εμπόριο κοντά στο ήμισυ της ευρωπαϊκής οικονομίας (με μια δόση απλούστευσης): η ΕΕ εξαρτάται από την Κίνα για τις εισαγωγές της και τις ΗΠΑ...