Το γράφει ο Μάνος Ελευθερίου στην πρώτη σελίδα του μυθιστορήματός του "Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές", μια "αφήγηση" μεταξύ αλήθειας και φαντασίας της τραγικής πορείας της Ελένης Παπαδάκη που απήχθη και δολοφονήθηκε από την ΟΠΛΑ εκείνον τον σκληρό Δεκέμβρη του 1944. "Και με το μίσος περνούσε ο καιρός". Αναφερόμενος σε μια εποχή που το μίσος ήταν συνθήκη ζωής, που χρησιμοποιούσε την όποια ιδεολογία ως άλλοθι, που η εξολόθρευση του αντιπάλου υποτίθεται ότι ήταν ηθικό καθήκον. Η φυσική εξολόθρευση, ο αφανισμός, ο θάνατός του. Αναρωτιέμαι συχνά αν εκείνη την περίοδο ο Εμφύλιος (δεν αναφέρομαι βέβαια στις πραγματικές αιτίες του) βρήκε γόνιμο έδαφος στον ψυχισμό του Ελληνα ή αν αυτή καθαυτή η σύγκρουση τον κλόνισε τόσο καθοριστικά ώστε να αφήσει ανήκεστη βλάβη. Δεν ξέρω, μπορεί να συμβαίνει και σε άλλους λαούς, αλλά η μισαλλοδοξία είναι το "μαξιλαράκι" της χώρας, ο ιστός από τον οποίο κρεμιούνται οι σημαίες, ειδικά όσων θεωρούν εαυτούς...