"Dixi et salvavi animam meam" (Μίλησα και έσωσα την ψυχή μου). Με αυτό τον τρόπο ο Καρλ Μαρξ τελείωσε τις κριτικές σημειώσεις του για το πρόγραμμα συγκρότησης της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας σε ενιαίο κόμμα στο συνέδριο που έγινε στη Γκότα το 1875. Γραμμένη σε ύφος οξύ και πολεμικό, η "Κριτική του Προγράμματος της Γκότα", που δημοσιεύτηκε με ευθύνη του ίδιου του Ένγκελς το 1891, έμελλε να αποκτήσει, ιδίως μετά το πώς την διάβασε ο Λένιν στο "Κράτος και Επανάσταση", το χαρακτήρα του κειμένου αναφοράς για τη διάκριση της επαναστατικής και της μεταρρυθμιστικής γραμμής και την αναγόρευση της δικτατορίας του προλεταριάτου σε στρατηγική επιλογή. Το ίδιο το κείμενο ήταν τμήμα της συνολικότερης ιστορίας της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, του πρώτου ουσιαστικά μεγάλου εργατικού κόμματος στην Ευρώπη και στην πραγματικότητα το αρχέτυπο για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το μαζικό κόμμα που έμελλε να σφραγίσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη...