Η Τουρκία κινδυνεύει να χάσει έναν κορυφαίο εμπορικό εταίροΕπιστροφή
Με την άποψη του Palo
Άννα Παναγιωτίδου · 29/01/16 - 09:00
Την περασμένη εβδομάδα εμφανίστηκε μια συγκλονιστική είδηση στον τουρκικό τύπο που ταρακούνησε τα νερά. Φιλοκυβερνητική εφημερίδα γνωστή με τις «φανταστικές» δημοσιεύσεις της για τον Ερντογάν, ισχυρίστηκε ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) εμπλέκονται σε μυστική επιχείρηση για την ανατροπή της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς και ότι διενεργούν στρατιωτικό πραξικόπημα. Η είδηση παρ’ όλο που δεν είχε μεγάλη επίδραση στην τουρκική κοινή γνώμη, αποτέλεσε όμως θέμα συζήτησης στα τουρκικά ΜΜΕ ως προς τις «ατεκμηρίωτες» δημοσιεύσεις της εφημερίδας.
Οι περισσότεροι Τούρκοι πιστεύουν ότι οι χώρες του Κόλπου είναι υποστηρικτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του Προέδρου Ερντογάν. Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Τουρκικής Κεφαλαιαγοράς, πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση στην Τουρκία, οι Εμίρηδες του Κόλπου στέλνουν δισεκατομμύρια δολάρια στις τουρκικές χρηματοπιστωτικές αγορές, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην διατήρηση της οικονομικής επιτυχίας του Ερντογάν. Οι επενδυτές του Κόλπου επενδύουν επίσης δισεκατομμύρια δολάρια σε δυο τομείς, ιδιαίτερα σημαντικούς για τον Ερντογάν, στους τομείς των ακινήτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η είδηση ωστόσο που κυκλοφόρησαν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, δεν έπεισαν ακόμη και τους ψηφοφόρους του AKP.
Περίπου πριν από δύο μήνες, την 1η Δεκεμβρίου του 2015, παρουσιάστηκε μια σημαντική κρίση μεταξύ του Αμπού Ντάμπι και της Άγκυρας, όταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΑΕ Σεΐχης Αμπντάλα Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν κατήγγειλε την κατάρριψη στις 24Οκτωβρίου του ρωσικού αεροπλάνου από την Τουρκία. Αργότερα όμως μετά από έντονη αντίδραση της Άγκυρας, ο υπουργός ανακάλεσε τη δήλωσή του.
Αν και η είδηση της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας δεν ήταν ευρέως γνωστή, ήταν αρκετό όμως για να ενισχύσει τις απόψεις ορισμένων πως οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Αμπού Ντάμπι δεν είναι τόσο καλές όσο φαίνονται.
Η αλήθεια είναι ότι τον τελευταίο καιρό πίσω από κλειστές πόρτες φαίνεται να υπάρχει μια σημαντική ένταση μεταξύ των δυο χωρών. Για παράδειγμα, εδώ και ένα χρόνο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν έχουν διορίσει πρεσβευτή στην Άγκυρα. Ο τουρκικός τύπος επικαλείται διπλωματικές πηγές των ΗΑΕ, σύμφωνα με τις οποίες, η καθυστέρηση του διορισμού του πρεσβευτή τους οφείλεται στη Τουρκία, η οποία δεν δίνει την απαραίτητη διαπίστευση.
Τα ΗΑΕ είναι ζωτικής σημασίας για την Τουρκία και τις τουρκικές επιχειρήσεις. Τα Αραβικά Εμιράτα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, μετά το Ιράκ και η ένατη από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές της. Τα Εμιράτα ετησίως αγοράζουν από την Τουρκία αγαθά και υπηρεσίες αξίας κατά μέσο όρο 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Τουρκία δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει μια τέτοια σημαντική αγορά, ειδικά όταν η οικονομία της συρρικνώνεται και οι εξαγωγές μειώνονται.
Οι εξαγωγές της Τουρκίας προς τις χώρες του Κόλπου έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά τα τελευταία τρία χρόνια, εκτός από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το ίδιο συμβαίνει και στον τουριστικό τομέα. Παρά το γεγονός ότι υπήρξε μια σημαντική αύξηση του αριθμού των τουριστών που προέρχονται από τις χώρες του Κόλπου, το ίδιο δεν ισχύει για τα ΗΑΕ. Όλοι αυτοί οι αριθμοί δείχνουν ένα σημαντικό πρόβλημα μεταξύ της Άγκυρας και του Αμπού Ντάμπι.
Οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών άρχισαν να δηλητηριάζονται μετά το πραξικόπημα του 2013 στην Αίγυπτο. Τότε, τον Ιούλιο του 2013, ο Αιγύπτιος Στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι με πραξικόπημα απομάκρυνε τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Μουχάμεντ Μουρσί από τα καθήκοντά του. Ο Ερντογάν τότε αντέδρασε έντονα στο πραξικόπημα που πραγματοποίησε ο Σίσι, ενώ εξέφρασε την υποστήριξή του στην πραξικοπηματική διοίκηση των χωρών του Κόλπου υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.
Οικονομικοί αναλυτές στον τουρκικό τύπο παρατηρούν ότι οι βαθιές διαφορές απόψεων που υπάρχουν μεταξύ του Ερντογάν και της κυβέρνησης των ΗΑΕ μπορεί κάλλιστα να εμφανίσουν αρνητικές επιπτώσεις στις οικονομικές σχέσεις.
Τουρκικές ναυτιλιακές εταιρίες δηλώνουν ότι τους τελευταίους έξι μήνες στην γραμμή της Μέσης Ανατολής και της Ασίας αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, όπως με τις θεωρήσεις του πληρώματος. Εκπρόσωποι των εταιριών ζήτησαν από το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών την ταχεία επίλυση του προβλήματος. Τούρκοι που εργάζονται στα ΗΑΕ επίσης αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στο θέμα των θεωρήσεων και των άδειων παραμονής.
Ωστόσο η ένταση μεταξύ των δύο χωρών είναι αρκετά ασυνήθιστη κατάσταση. Ο Ερντογάν και το κόμμα του (AKP) του, που κυβερνούν εδώ και 14 χρόνια την Τουρκία, προσπαθούν σκληρά για να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τα πλούσια σε πετρέλαιο Αραβικά Εμιράτα. Ο Ερντογάν, ο οποίος άσκησε σκληρή κριτική κατά του Σίσι, δεν έχει πει ούτε μια αρνητική λέξη για τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που αποτελούν τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του Σίσι.
Τα φιλοκυβερνητικά μέσα μαζικής ενημέρωσης που ελέγχονται από τον Ερντογάν μέχρι τώρα δεν ανάφεραν πολλά για αυτές τις σχέσεις. Αλλά η ιστορία την περασμένη εβδομάδα σχετικά με «σχέδιο πραξικοπήματος» κατά του Ερντογάν θα μπορούσε κάλλιστα να πυροδοτήσει μια νέα σύγκρουση μεταξύ των δυο χωρών.
Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που κλιμακωθεί η ένταση, ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να επιλέξει μεταξύ του δεύτερου μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου της στη Μέση Ανατολή ή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που ταυτίζεται.
Οι αριθμοί είναι αρκετά ενδεικτικοί. Οι εμπορικές σχέσεις της Τουρκίας με τις χώρες του Κόλπου αλλάζουν παράλληλα με τις διπλωματικές σχέσεις. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, η Τουρκία στις περιφερειακές χώρες το 2013 εξήγαγε 12,8 δισεκατομμύρια δολάρια, όμως οι προοπτικές άλλαξαν το 2014, όταν το ποσοστό αυτό υποχώρησε στο 9,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο αριθμός αυτός κατά τους πρώτους 11 μήνες του 2015, υποχώρησε περαιτέρω σε 8,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Πώς θα εξαλειφθεί λοιπόν η ένταση αυτή που δεν συζητείται ανοιχτά αλλά προβληματίζει σοβαρά τον τουρκικό επιχειρηματικό κόσμο;
Τούρκοι αναλυτές πιστεύουν ότι η κρίση θα λυθεί καθώς αλλάζουν οι περιφερειακές δυναμικές. Η επιστροφή του Ιράν στην παγκόσμια πολιτική και την οικονομία, ανησυχεί ιδιαίτερα τις χώρες του Κόλπου, εκτιμούν αναλυτές που υπογραμμίζουν ότι οι πιο αναστατωμένοι είναι οι Σαουδάραβες. Η Σαουδαραβική κυβέρνηση καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την αποκατάσταση των φιλικών σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, προσπαθώντας ιδιαίτερα να βελτιώσει την σχέση του Ερντογάν με τον Σίσι. Αν ο Τούρκος Πρόεδρος στο θέμα της Αιγύπτου κάνει ένα βήμα πίσω, τότε θα επιλυθούν και τα προβλήματα με τα Αραβικά Εμιράτα. Μένει λοιπόν να δούμε τι στάση θα κρατήσει ο Ερντογάν, όλα από αυτόν εξαρτώνται …
