Γιατί ο Ερντογάν δεν μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με το ΡΚΚ;Επιστροφή

Με την άποψη του Palo

Άννα Παναγιωτίδου · 18/04/16 - 15:00

Ο ερχομός της άνοιξης δεν φέρνει την συνηθισμένη χαρά και ευτυχία, αλλά περισσότερο φόβο και αγωνία στις νοτιοανατολικές πόλεις της Τουρκίας, όπου η βία συνεχίζεται.

Η έλευση της άνοιξης σημαίνει την αντικατάσταση του βαρύ χειμώνα από πράσινα δέντρα, πολλές βροχές και ομιχλώδεις ημέρες. Για την περιοχή όμως αυτή σημαίνει επίσης μια πιθανή αύξηση και επέκταση των συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ), καθώς οι ηπιότερες καιρικές συνθήκες θα επιτρέψουν στο ΡΚΚ να γίνει πιο κινητικό. Οι δε τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας έχοντας υπ’ όψιν την πιθανή αυτή εξέλιξη ενισχύουν τις δυνάμεις τους, αυξάνοντας των αριθμό των ειδικών ομάδων, καθώς και τα κατάλληλα οχήματα και όπλα.

Ο πόλεμος αυτός του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν εναντίον του ΡΚK έχει γίνει αφόρητα καταστροφικός και θανατηφόρος, και η βία απειλεί να εξαπλωθεί στη δυτική Τουρκία. Η γενική εικόνα που προκύπτει είναι ότι το PKK δεν μπορεί να εξαλειφθεί στρατιωτικά και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την διευθέτηση του προβλήματος μέσω διαπραγματεύσεων με την οργάνωση.

Στο πλαίσιο αυτού του αδιεξόδου, η Τουρκία προσπαθεί να διαχειριστεί μια κρίση που γίνεται όλο και πιο βαθιά και είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Οι αυξανόμενες επιθέσεις εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας στην περιοχή δημιουργεί ιδιαίτερη  ανησυχία στις τουρκικές αρχές, καθώς ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών και αστυνομικών αυξάνεται δραματικά. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι θάνατοι μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας από τον Ιούλιο, έχουν υπερβεί τους 420.

Η κατάσταση είναι προφανώς εξαιρετικά ανησυχητική για τον Ερντογάν, ο οποίος θεωρείται ως υπεύθυνος αυτού του πολέμου. Χρησιμοποίησε στην εκστρατεία του το Κουρδικό για πολιτικό όφελος. Έπεισε τους ψηφοφόρους ότι ο ίδιος και το κόμμα  του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ήταν οι μόνοι που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απειλή της τρομοκρατίας του ΡΚΚ.

Τώρα όμως, ο Ερντογάν δείχνει ότι δεν μπορεί να κρατήσει την υπόσχεση του για λύση. Η απειλή της τρομοκρατίας δεν παρουσιάζει κανένα σημάδι χαλάρωσης και ο αριθμός των θανάτων στις συγκρούσεις αυξάνει καθημερινά. Ο Ερντογάν προσπαθεί να πείσει το κοινό να αποδεχθεί τους θανάτους των δυνάμεων ασφαλείας, με τη συνεχή επίκληση της σημασίας του «μαρτυρίου» στο Ισλάμ, ενώ δεν χάνει την ευκαιρία να τονίσει ότι οι απώλειες του PKK είναι πολλοί περισσότερες.

Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι «θα πάμε μέχρι το τέλος» στον πόλεμο αυτό. Αυτό είναι το στυλ του Ερντογάν, όταν αναλαμβάνει μια σκληρή πρόκληση, πάντα το ίδιο λέει, σχολιάζουν αναλυτές στα τουρκικά ΜΜΕ που αναρωτιούνται αν είναι δυνατόν οι τουρκικές δυνάμεις να «πάνε μέχρι το τέλος» του πολέμου, εξαλείφοντας εντελώς το PKK. Είναι δυνατόν, έχοντας υπόψη τις πραγματικότητες της Μέσης Ανατολής, να βρουν μια στρατιωτική λύση στο κουρδικό πρόβλημα της Τουρκίας, παρόμοια με την Τσετσενία και τη Σρι Λάνκα; αναρωτιούνται επίσης οι αναλυτές, οι οποίοι από την άποψη της ισορροπίας της δύναμης που ευνοεί σε μεγάλο βαθμό την Άγκυρα, το θεωρούν δυνατό – αλλά μόνο θεωρητικά.

Αν η Τουρκία συνεχίσει το πόλεμο αυτό θα υποστεί σοβαρές συνέπειες. Δεκάδες χιλιάδες θάνατοι, καταστροφή ακόμη περισσότερων κουρδικών πόλεων, αύξηση των εκτοπισμένων Κούρδων που θα μπορούσε να υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο άνθρωποι, μεταπήδηση του πολέμου στις μεγάλες δυτικές πόλεις της Τουρκίας, με αποτέλεσμα η οικονομία της Τουρκίας να υποστεί σοβαρά προβλήματα.  

Ένας τέτοιος πόλεμος θα μπορούσε, φυσικά, να διαχυθεί προς τη Συρία και το Ιράκ, και η Τουρκία θα μπορούσε να βρεθεί η ίδια να καταπολέμα τις μεγάλες δυνάμεις, παρατηρούν αναλυτές, ενώ επισημαίνουν ότι το ΡΚΚ έχει αρκετά μεγάλη λαϊκή βάση στήριξης σε όλες τις χώρες όπου ζουν Κούρδοι. Είναι καλά οργανωμένο, έχει αναπτύξει συμμαχίες με μεγάλες δυνάμεις και δεν έχει καμία έλλειψη του εργατικού δυναμικού. Ως εκ τούτου, είναι σε θέση να απορροφήσει χτυπήματα παρόμοια.

«Θα πάμε μέχρι το τέλος»  στον κουρδικό πόλεμο σημάνει το τέλος του καθεστώτος του Ερντογάν, ή ακόμα και το τέλος της Τουρκίας; Πρακτικά μια στρατιωτική λύση είναι αδύνατη. Άρα πρέπει να υπάρξει πολιτική λύση, αλλά κι αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες, φαίνεται να είναι μακριά. Ίσως, κάποιος μπορεί να επιτύχει μια κατάπαυση του πυρός μόνο μέσα από διαπραγματεύσεις. Αλλά όσο υπάρχουν οι πολιτικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, φαίνεται αδύνατον να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις με το PKK.

Η Τουρκία θα συνεχίσει να ζει με τον μεγάλο κίνδυνο ενός εμφύλιου πόλεμου. Εφ' όσον ο πόλεμος μαίνεται, το κόστος μιας πιθανής πολιτικής διευθέτησης θα συνεχίσει να αυξάνεται, ανεξάρτητα από το αν ο Ερντογάν επιτυγχάνει την πολυπόθητη προεδρία - που στην πραγματικότητα σημαίνει μια δικτατορία.

Όσο ο Ερντογάν συνεχίζει να χρησιμοποιεί τα συναισθήματα του πολέμου εναντίον του ΡΚΚ ως εργαλείο για την επίτευξη των φιλοδοξιών του, φέρνοντας τη χώρα στο κατώφλι μιας κρίσης, τόσο δύσκολο θα είναι η επίτευξη επίλυσης του ζητήματος. Είναι επείγον να διακόψει τη σχέση μεταξύ του πολέμου και της προεδρικής ατζέντα του, αλλά ο ίδιος ο Ερντογάν παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο σε αυτόν τον στόχο.