Τουρκία: Οι εθνικιστές το «κλειδί» στις φιλοδοξίες του ΕρντογάνΕπιστροφή
Με την άποψη του Palo
Άννα Παναγιωτίδου · 21/04/16 - 14:30
Τις επόμενες εβδομάδες, ίσως υπάρξει ριζική αλλαγή στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας, καθώς αναμένεται το έκτακτο συνέδριο του ακροδεξιού κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης (MHP) με το οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν, τον τελευταίο καιρό φαίνεται να έχει «στενούς» δεσμούς.
Η σημερινή εικόνα της τουρκικής πολιτικής βρίσκεται σε άθλια κατάσταση, καθώς ο Ερντογάν με τις πολιτικές που ακολουθεί δυσαρεστεί όλο και περισσότερους. Παρ' όλες τις δυσκολίες όμως, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) εξακολουθεί να εμφανίζεται ως «μόνη ελπίδα» των ανθρώπων, αφού δεν υπάρχει βιώσιμη πολιτική εναλλακτική λύση. Κι ενώ ο Ερντογάν πιέζει σκληρά για να πετύχει την πολυπόθητη προεδρία τροποποιώντας το Σύνταγμα, όλα δείχνουν πως η επίτευξη του στόχου αυτού θα εξαρτηθεί κατά πολύ από την αλλαγή ηγεσίας στο MHP.
Τα τελευταία χρόνια,, πολλοί παρατηρητές στην Τουρκία έχουν επικεντρωθεί στο φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), το οποίο με την είσοδο του στην τουρκική εθνοσυνέλευση, μεταμόρφωσε την τουρκική πολιτική σκηνή. Αυτές τις μέρες, όμως, το κόμμα που κρατά το «κλειδί» για το πολιτικό μέλλον της χώρας είναι αυτό που βρίσκεται στο ακριβώς αντίθετο άκρο του πολιτικού φάσματος: το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (MHP). Η συνεχιζόμενη πάλη για την ηγεσία του τέταρτου μεγαλύτερου κόμματος στην τουρκική πολιτική μπορεί να καθορίσει εάν η φιλοδοξία Πρόεδρου Ερντογάν για συνολική ισχύς θα γίνει πραγματικότητα ή όχι.
Το MHP είναι το κόμμα που είναι λιγότερο γνωστό από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, αφού δεν ενδιαφέρεται με οτιδήποτε που να έχει νόημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ασχολείται μόνο με τη συντριβή του φιλοκουρδικού HDP και υποστηρίζει την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας μόνο με όπλα». Επιπλέον ο νυν ηγέτης του κόμματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος υπήρξε ο πρόεδρος του MHP από το 1997, δεν εμπνέει κανέναν και κατηγορείται για την πτώση των ποσοστών του κόμματος. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει κάτι που κάνει το ΜΗΡ πολύ σημαντικό: Είναι το μόνο κόμμα που μπορεί να «κλέψει» ψήφους από το κόμμα του Ερντογάν, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
Και τα δύο κόμματα απευθύνονται σε δεξιούς και συντηρητικούς ψηφοφόρους, που για δεκαετίες σχεδόν αντιστοιχούν στο 65% του τουρκικού εκλογικού σώματος. Ενώ οι ψηφοφόροι της αριστεράς που συμμερίζονται το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το φιλοκουρδικό HDP, εδώ και δεκαετίες δεν ξεπερνούν σχεδόν το 35%.
Τις τελευταίες μέρες όμως υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας που καθιστά το MHP ακόμη πιο σημαντικό: H μάχη για την ηγεσία του κόμματος. O Μπαχτσελί βρίσκεται αντιμέτωπος με τρεις νεότερους, πιο ευκρινείς και πιο ελπιδοφόρους υποψήφιους, την Μεράλ Ακσενέρ, τον Ουμίτ Οζντάγ και τον Σινάν Ογάν. Ειδικά η Ακσενέρ, που έχει ένα επιτυχημένο παρελθόν στη κεντροδεξιά, φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη υποψήφια για την ανύψωση του κόμματος.
Η εκλογή του νέου προέδρου θα γίνει στις 15 Μαϊου στο έκτακτο συνέδριο του MHP, που ειδικά μετά τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Νοέμβρη είχε μπει σε περίοδο έντονων εσωκομματικών τριβών. Σημαντική μερίδα στελεχών του θεωρεί τη σημερινή ηγεσία υπό τον Μπαχτσελί υπεύθυνη για την αδυναμία να ανεβάσει τα ποσοστά του.
Ο Μπαχτσελί, ο οποίος προφανώς φοβάται ότι θα χάσει την ηγεσία του κόμματος, δεν είναι ο μόνος που ανησυχεί. Ο Ερντογάν στα επόμενα δύο χρόνια θα θέλει να εισαγάγει ένα ολόκληρο νέο σύνταγμα στην ατελείωτη αναζήτησή του για περισσότερη δύναμη και πολύ πιθανό να ζητήσει νέες εκλογές ή δημοψήφισμα για την τροποποίηση του συντάγματος. Οπότε χρειάζεται να κρατήσει το MHP «αδύναμο» ώστε να μπορεί να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες του.
Το κυβερνών, δεξιό-ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) προωθεί πρόταση συνταγματικής μεταρρύθμισης, καθώς το παρόν σύνταγμα αποτελεί κληρονομιά της δικτατορίας των κεμαλικών στρατιωτικών υπό τον στρατηγό Εβρέν, τη δεκαετία του '80. Κομβικό ζήτημα έχει αναδειχθεί η πρόταση για μετατροπή του πολιτεύματος από προεδρευόμενη κοινοβουλευτική σε προεδρική δημοκρατία, κάτι το οποίο επιθυμεί ο Τούρκος Πρόεδρος, πρώην αρχηγός του κυβερνών κόμματος AKP. Για τη συνταγματική αναθεώρηση όμως απαιτείται και η στήριξη άλλων κομμάτων. Οι τελευταίες εκλογές στέρησαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης από την ικανή πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, για να προχωρήσει μόνο του στην συνταγματική αναθεώρηση. Υπό αυτή την έννοια καθίσταται σαφές ότι η κυβέρνηση χρειάζεται τη στήριξη ενός από τα άλλα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης (CHP ή MHP), καθώς το κόμμα που ανέτρεψε τους υπολογισμούς του Ερντογάν, με την είσοδό του στην βουλή, δηλαδή το φιλοκουρδικό HDP, δεν φαίνεται να συνεργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Ερντογάν έχει έρθει πιο κοντά στον Μπαχτσελί για ένα πολύ σημαντικό θέμα: το κουρδικό ζήτημα. Η «ειρηνευτική διαδικασία» που ξεκίνησε ο Ερντογάν το 2013 με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση του MHP. Τώρα, όμως, που η ειρηνευτική διαδικασία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και ο Ερντογάν έχει λάβει μια πολύ πιο επιθετική στάση εναντίον του ΡΚΚ, υποσχόμενος ότι «οι τρομοκράτες είτε θα παραδοθούν, είτε θα εξουδετερωθούν», έφερε πιο κοντά τους δυο. 'Ετσι έπεισε τον Μπαχτσελί ότι αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να υποστηρίξει την κατάσταση.
Ωστόσο πολλοί πιστεύουν ότι δεν θα βοηθήσει τους εθνικιστές η αλλαγή ηγεσίας στο κόμμα, αν δεν υπάρξουν συνολικές αλλαγές στο κόμμα και επιλυθούν τα διαρθρωτικά προβλήματα που έχουν δυσαρεστήσει αρκετά τους υποστηρικτές του, οι οποίοι επιθυμούν το κόμματος τους να αποτελέσει την εναλλακτική λύση στην κυβέρνηση της χώρας.
