Πόσο καθορίζουν οι επιλογές τού χθες την πορεία τού αύριο; Στα οικονομικά χρησιμοποιείται συχνά η έννοια του path dependence, της εξάρτησης, δηλαδή, μιας οικονομίας από τα μονοπάτια εξειδίκευσης στα οποία βαδίζει επί χρόνια. Οι επενδύσεις δεκαετιών, με άλλα λόγια, έχουν δημιουργήσει ένα απόθεμα φυσικού και άυλου κεφαλαίου το οποίο δίνει σε μια οικονομία ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα. Είναι ο λόγος, για παράδειγμα, που η βιομηχανική παράδοση της Γερμανίας θεωρείται διαχρονικά ο κινητήριος μοχλός της ανταγωνιστικότητάς της. Τα χρήματα δεν αρκούν. Ενδεικτική πρόσφατη περίπτωση ήταν η Northvolt, η σουηδική εταιρεία κατασκευής μπαταριών, που θεωρήθηκε το ανερχόμενο success story της ευρωπαϊκής οικονομίας, η οποία αφού συγκέντρωσε δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων οδηγήθηκε σύντομα στην πτώχευση. Ενας από τους λόγους ήταν ότι δεν μπορούσε να βρει εργατικό δυναμικό με την απαιτούμενη εξειδίκευση για να...